ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ & ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ – ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ ΣΗΜΕΡΑ, Δεκέμβριος 2013.

Αποφάσισα να σας ενημερώσω για θέματα που απασχολούν τα ιδιωτικά εργαστήρια, γιατί:

α. Είναι καίριος κλάδος απασχόλησης των χημικών β. Οι συνθήκες ειναι (εξακολουθούν να είναι) κρίσιμες για τη χρεοκοπημένη Ελλάδα, αν θα κάνει μια νέα αρχή στηριγμένη σε παραγωγικές διαδικασίες, καινοτομίες, ευρεσιτεχνίες, πρωτογενή παραγωγή, εξαγωγές. γ. Είναι ανάγκη, στις δύσκολες στιγμές που περνά η Χώρα και κατά συνέπεια και ο κλάδος των Χημικών, να ενισχύσουμε με όλες μας τις δυνάμεις τις προσπάθειες για μια καινούρια αρχή, μακριά από λογικές και πρακτικές που μας οδήγησαν στη Χρεοκοπία. δ. Μιλάμε συνεχώς(επί δεκαετίες) για τις συνδρομές, αν δεν αντιδικούμε για πλαστογραφίες, διπλοψηφίες, και παραταξιακές κοκορομαχίες

Δεν κάνω την εισήγηση για να ληφθεί κάποια απόφαση, αλλά θεωρώ χρήσιμο να σας καταστήσω κοινωνούς θεμάτων αιχμής για τους χημικούς στην ιδιωτική οικονομία.

Για την ομαλή λειτουργία της αγοράς, για το ρόλο των ιδιωτικών εργαστηρίων δοκιμών και τον επίσημο έλεγχο έχω επιχειρηματολογήσει όλα αυτά τα χρόνια και επανειλημμένα. Ενώ οι απόψεις-μου δεν μεταβάλλονται, γιατί δικαιώνονται από τις εξελίξεις, δυστυχώς η Ελληνική Οικονομία, η Κοινωνία και η Επιστημονική Κοινότητα σε μεγάλο ποσοστό παραμένει απολιθωμένη, ώστε τα πράγματα να μη αλλάξουν προς το καλύτερο. Η χρεοκοπία της Χώρας και όσα παρεμποδίζουν την ανάκαμψη δεν είναι άσχετη με όσα συμβαίνουν και εδώ.

Πριν ελάχιστα χρόνια τα ιδιωτικά - ανεξάρτητα εργαστήρια δοκιμών δραστηριοποιόντουσαν περίπου υπό καθεστώς ημιπαρανομίας, και κυρίως όπου δεν υπήρχε κρατικό ενδιαφέρον, ή όπου οι ευθύνες επικίνδυνων δραστηριοτήτων "καλό θα ήταν να αναλαμβάνονται" από ιδιώτες πχ τα γνωστά "gas free" - επικίνδυνα αέρια! Εξαίρεση τα οινολογικά εργαστήρια, λόγω ίσως της εποχικότητας της δραστηριότητας...

Όταν έγινε αντιληπτό πως το καθεστώς ημιπαρανομίας, με την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορούσε να συνεχισθεί, ανακοινώθηκε κάποια στιγμή η διαδικασία έκδοσης "αδειών" από το Γενικό Χημείο του Κράτους προς ιδιωτικά εργαστήρια, για "τήρηση ορθής εργαστηριακής πρακτικής". Δεν εφαρμόσθηκε ποτέ η διαδικασία...

Στην εποχή των αποφάσεων για «άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων» το να επιζητούμε πρόσθετες "αδειοδοτήσεις" είναι σαν να αλείφουμε βούτυρο στο ψωμί του «χρεοκοπημένου Κράτους». Μέχρι σήμερα, τα Εργαστήρια-μας λειτουργούν απρόσκοπτα, χωρίς οποιαδήποτε ανάγκη «αδειοδότησης».

Πιστεύω ότι οι χημικοί ή χημικοί μηχανικοί μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες δοκιμών χωρίς οποιαδήποτε άλλη αδειοδότηση, αφού η δυνατότητα αυτή είναι συνυφασμένη με τη λήψη του Πτυχίου-τους. (Το Πτυχίο, δηλαδή ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ άδεια παροχής υπηρεσιών εργαστηριακών δοκιμών, με την έναρξη άσκηση επαγγέλματος στη ΔΟΥ! Υπάρχει ο Κωδικός Δραστηριοτήτων 74.30.11 «Υπηρεσίες Δοκιμών & Αναλύσεων», οπότε με την δήλωση έναρξης του Επαγγέλματος δεν απαιτείται οποιασδήποτε άλλη άδεια! Έτσι, διασφαλίζεται το δικαίωμα των συναδέλφων να λειτουργήσουν «μικρά εργαστήρια», συνυφασμένα με το πτυχίο του χημικού, χημικού μηχανικού, και αποφεύγουμε τις γραφειοκρατικές απαγορεύσεις. Κατά την άποψή-μου ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ οποιαδήποτε διαδικασία αδειοδότησης, Μπορούμε όμως, σε συνεργασία να επεξεργασθούν οι ενδιαφερόμενοι Εθελοντικό Οδηγό Λειτουργίας Εργαστηρίων Δοκιμών. Οι κατ εξοχήν εργαστηριακοί επιστήμονες είναι οι χημικοί, αφού τόσο στην επιστημονική γνώση, εμπειρία και παράδοση, αλλά και στην Κοινωνία, το επάγγελμα του χημικού είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την εργαστηριακή πρακτική.

Η διαδικασία διαπίστευσης επιβλήθηκε τελικά, (όπως και η ίδρυση και λειτουργία του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων), όχι χωρίς υποσημειώσεις, μεθοδεύσεις από όσους ένοιωθαν να θίγονται οι αρμοδιότητες αδειοδοτήσεων - ελέγχων κλπ.

Οι συντεχνιακές διαμάχες δεν μπορούσαν να αποδεχθούν την ύπαρξη αμερόληπτου και απρόσωπου μηχανισμού διαπίστευσης, οπότε μεθόδευσαν την παράλληλη διατήρηση αδειοδοτήσεων στο πεδίο δραστηριοποίησης από συγκεκριμένες υπηρεσίες του Κράτους, πράγμα που ήταν τόσο εξόφθαλμα αντιδεοντολογικό, ώστε να υπάρχει σε κάθε αυτόνομη διαδικασία αδειοδότησης, η φράση "εξαιρούνται τα Διαπιστευμένα Εργαστήρια" από την παράλληλη αδειοδότηση...Αυτό φυσικά δεν παύει να δημιουργεί συνθήκες δύο διαφορετικών διαδικασιών μη ισότιμων αλλά υπαρκτών, τη διαπίστευση και την αδιαφανή αδειοδότηση. Προτείνω να καταργηθούν όλες οι συντεχνιακής – γραφειοκρατικής υφής υπάρχουσες διαδικασίες αδειοδοτήσεων (πχ από Κτηνιατρικές Υπηρεσίες).

Η διαιώνιση της κατάστασης αυτή, υποβαθμίζει το ρόλο των Διαπιστευμένων Ιδιωτικών - Ανεξάρτητων Εργαστηρίων Δοκιμών, και ταυτόχρονα διατηρεί εν λειτουργία άχρηστους - παρασιτικούς δημόσιους οργανισμούς, επί ζημία της ιδιωτικής δραστηριότητας. Άλλη μια περίπτωση ΑντιΜεταρρύθμισης...Οι πολιτικοί, κοινωνικοί, επιστημονικοί και λοιποί φορείς που ενδιαφέρονται να υπάρξει πρόοδος στη χρεοκοπημένη Ελλάδα, δεν πρέπει να αδιαφορούν για θέματα τόσο κραυγαλέα αντιπαραγωγικά.

Για αξιοποίηση των δυνατοτήτων των Ιδιωτικών Εργαστηρίων Δοκιμών, μπορούμε να αναφερθούμε ενδεικτικά σε κάποια παραδείγματα:

Νερά κολύμβησης: Εξακολουθούμε να υποστηρίζουμε την ανάγκη να μη ταυτίζεται η αναγκαιότητα του Ελέγχου Ποιότητας νερών κολύμβησης, (αιφνιδιαστικός ή μετά από καταγγελίες), με Προγράμματα επιβράβευσης Οργανωμένων Παραλιών κολύμβησης. Το δημοσιευθέν ενδιαφέρον του ΕΟΤ για αύξηση των σημείων με "Γαλάζια Σημαία" πιθανόν να διευκολύνει τη διαφοροποίηση αυτή!

Παστεριωμένο γάλα – Επιμήκυνση διατηρησιμότητας: Η συζήτηση για την επέκταση της διάρκειας ζωής στο παστεριωμένο γάλα Δεν χρησιμοποιούνται επιστημονικά επιχειρήματα ώστε να σχηματίσουμε γνώμη για τους κινδύνους, ούτε μπορεί κάποιος να μας ενημερώσει για το πόσοι επίσημοι έλεγχοι γίνονται (αριθμός) ανά χρονική περίοδο, πχ μήνας, και ποια τα αποτελέσματά-τους; Όταν επιλέγουμε τον Προστατευτισμό σε μια Ένωση - Συνεταιρισμό, μπορεί να τον υποστούμε σε πράγματα όπου ως Χώρα έχουμε "συγκριτικό πλεονέκτημα"! H πλήρης ενημέρωση, διαφάνεια, (προέλευση, ημερομηνία παστερίωσης, τεκμηριωμένη υγιεινή κατάσταση) είναι απαραίτητη. Το κόστος είναι η μια πτυχή.

Διαδικασία Αυτοελέγχων: Μικροβιοτέχνες κυρίως, επιχειρήσεων τροφίμων όταν περάσουν με επιτυχία τον επίσημο έλεγχο της Αρμόδιας Υπηρεσίας (πχ ΕΦΕΤ), μπορούν να ευχαριστούν για τη βοήθεια που του παρέχει το εξωτερικό εργαστήριο. Η σημασία των αυτοελέγχων δικαιώνεται όταν υπάρξει ΚΑΙ επίσημος έλεγχος. Σε κάθε άλλη περίπτωση, το «συγχωροχάρτι» θα τους ήταν πιο «χρήσιμο» και … οικονομικότερο.

Ελαιόλαδο & Βιολογικά Προϊόντα: Σύμφωνα με Έκθεση επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το ελαιόλαδο, μαζί με τα ψάρια και τα οργανικά (βιολογικά) τρόφιμα αποτελούν τα τρόφιμα που με μεγαλύτερη συχνότητα διατίθενται "νοθευμένα"! Η Έκθεση θεωρεί ότι η προσπάθεια προστασίας της Υγείας υπερκαλύπτει τις προσπάθειες για αποτροπή της νοθείας και της απάτης, προτείνει μάλιστα αυστηρότερες ποινές για τις περιπτώσεις αυτές.

Χρήση επεξεργασμένων νερών «Βιολογικών» για άρδευση: Εξαιτίας της πρακτικής ποτίσματος των λαχανικών με μη επαρκώς επεξεργασμένα νερά ("Βιολογικοί") ή της λίπανσής-τους με βιολογικά κατάλοιπα (κοπριές κλπ), απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και επιμέλεια κατά το πλύσιμο των λαχανικών (Μαρούλια, καρότα, αγγούρια, κλπ), αλλά και φροντίδα αποφυγής επιμόλυνσης. Υπάρχει πολύ σημαντικός κίνδυνος παρουσίας παθογόνων, ακόμη και σαλμονέλας.

Ψευδομονάδες σε κολυμβητικές δεξαμενές: Η αυξημένη παρουσία ψευδομονάδων ακόμη και σε υπερχλωριωμένες κολυμβητικές δεξαμενές, απαιτεί, εκτός των τεχνικών και άλλων παρεμβάσεων των υπεύθυνων λειτουργίας-τους, και την συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου "περί ποιότητας νερών κολυμβητικών δεξαμενών", όπου η ψευδομονάδα δεν περιλαμβάνεται στις ελεγχόμενες παραμέτρους. Η ψευδομονάδα ενοχοποιείται στη βιβλιογραφία για ωτίτιδες. Για τη μη αποτελεσματική χλωρίωση - απολύμανση των Κολυμβητικών Δεξαμενών, το πρόβλημα δεν έγκειται τόσο στην "κακή (υποδεέστερη) ποιότητα" των χλωρίων, όσο στην κακή-τους χρήση και την απουσία ελέγχου ποιότητας των νερών...

Φυτοφάρμακα: Εισαγγελική παρέμβαση προκάλεσαν οι καταγγελίες περί ύπαρξης επικίνδυνων φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά που πωλούνται στη χώρα μας. Το θέμα ήρθε στην επικαιρότητα κατόπιν δημοσιοποίησης σχετικής έρευνας του ελληνικού γραφείου της Greenpeace,

ΙΔΙΩΤΙΚΑ VS ΚΡΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ: Συμβαίνουν και στη Νορβηγία! Η Ένωση Ευρωπαϊκού Ελεύθερου Εμπορίου (EFTA) κάλεσε τη Νορβηγική Κυβέρνηση να προσαρμόσει τους όρους χρηματοδότησης του Δημοτικού Εργαστηρίου του Trodheim που πραγματοποιεί τις εργαστηριακές δοκιμές νερών και τροφίμων για λογαριασμό της Υπηρεσίας Ελέγχου Τροφίμων της Χώρας. Το Δημοτικό Εργαστήριο παρέχει ακόμη υπηρεσίες σε ιδιώτες πελάτες σε μια αγορά όπου ήδη δραστηριοποιούνται αρκετά ιδιωτικά εργαστήρια δοκιμών. Λόγω του ό,τι λειτουργεί ως Δημοτική Επιχείρηση, δεν φορολογείται, χρησιμοποιεί κεφάλαια, εξοπλισμό και εγκαταστάσεις με ευνοϊκούς όρους, και έτσι μπορεί να παρέχει υπηρεσίες κάτω του κόστους! Οι ενισχύσεις αυτές είναι ασυμβίβαστες με το "Σύμφωνο Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ζώνης" και επηρεάζει τον ανταγωνισμό. Καλείται η Νορβηγική Κυβέρνηση να λάβει μέτρα που να συνάδουν με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, ώστε να διαχωρισθούν οι οικονομικές δραστηριότητες του Κέντρου, να καταβάλλονται ενοίκια σε τιμές αγοράς για τα χρησιμοποιούμενα κτήρια, να καταβάλλει τίμημα για τις υπηρεσίες που δέχεται, χρησιμοποιούμενα αναλώσιμα, όργανα κλπ, όπως και να φορολογείται σύμφωνα με τις αντίστοιχες οικονομικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στην ελεύθερη αγορά.

Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι τραγικά χειρότερη, με τη συμπεριφορά των Κρατικών και κρατικοδίαιτων εργαστηρίων (Πχ Πανεπιστημιακών, Οργανισμών του Δημοσίου κλπ).

Υπήρξε "απάντηση" του Υπουργείου Ανάπτυξης, που όμως δεν απαντά στα θέματα που θέσαμε.

Δεν διαμαρτυρηθήκαμε για το ποιος είναι ή όχι κρατικός αρμόδιος για τον έλεγχο των καυσίμων, αλλά για την ανάληψη από Πανεπιστημιακά Εργαστήρια (το ΕΜΠ συγκεκριμένα) των αυτοελέγχων εταιρείας πετρελαίων. Επειδή η Ελλάδα δεν είναι στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών, δεν σημαίνει πως οι αιτιάσεις για τον αθέμιτο ανταγωνισμό κρατικοδίαιτων εργαστηρίων προς ιδιωτικά (πχ στη Νορβηγία) δεν πρέπει να τύχει δίκαιης αντιμετώπισης. Το Υπουργείο Οικονομικών καθορίζει μόνο τις τιμές (!) του ΓΧΚ, όχι τι χρεώνουν τα Πανεπιστήμια, Πολυτεχνεία και άλλοι φορείς του Δημοσίου.

Δεν επιδιώκουμε συντεχνιακή αντιμετώπιση ενός θέματος που αφορά λίγους, αλλά την επικράτηση της άποψης για ενίσχυση της ιδιωτικής οικονομίας σε σχέση με τον κρατικοπαρεμβατισμό που οδηγεί στην οικονομική καθυστέρηση αλλά και προάγει την αδιαφάνεια και ίσως τη διαφθορά.

Σήμερα διάβασα πως το Υπουργείο Οικονομικών ζητά από τις ΔΕΚΟ να αυξήσουν τις «πωλήσεις-τους». Μήπως μας αφορά;

Συνοπτικά και όχι αποκλειστικά, προτείνω:

1. Ανάληψη από τους Φορείς επισήμου ελέγχου της υποχρέωσης πραγματοποίησης των επισήμων ελέγχων που προβλέπονται από τη Νομοθεσία, Ευρωπαϊκή ή και Εθνική. Έτσι, θα κρίνεται εν πολλοίς και η αξιοπιστία των ευρημάτων αυτοελέγχων!...

2. Να συμπληρωθούν οι διατάξεις - προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας, με κραυγαλέα περίπτωση την απουσία προδιαγραφής για τις ψευδομονάδες, στα νερά κολυμβητικών δεξαμενών.

3. Απαγόρευση σε κρατικά ή κρατικοδίαιτα εργαστήρια να παρέχουν υπηρεσίες δοκιμών, ανταγωνιστικά προς τα ιδιωτικά ανεξάρτητα εργαστήρια παροχής υπηρεσιών αυτοελέγχου.

4. Με την ανεργία που υπάρχει στη Χώρα και την ετεροαπασχόληση, θεωρούμε ότι πρέπει να μην επιτρέπεται σε στελέχη του Δημοσίου ή ευρύτερου δημόσιου τομέα να εργάζονται παράλληλα και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, παρεμφερούς αντικειμένου ή και όχι.

5. Να θεωρείται ασυμβίβαστο η απασχόληση υπαλλήλων ιδιωτικών εργαστηρίων δοκιμών ως αξιολογητές σε φορείς Πιστοποίησης - Διαπίστευσης.

6. Να υπάρχει διαρκής διάλογος επιστημονικών Φορέων, Πανεπιστημίων ή και απλών ενδιαφερομένων Πολιτών για θέματα κοστολόγησης, συμφωνίας με προδιαγραφές, τροποποίηση διατάξεων κλπ ώστε να καταστεί πιο εύρυθμη η αγορά παροχής υπηρεσιών δοκιμών.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ιω. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ Χημικός M. Sc.